Co jest potrzebne do zawarcia ślubu cywilnego?

Ślub cywilny jest w Polsce jedyną formą zawarcia małżeństwa, która nadaje związkowi skutki prawne obowiązujące w świetle prawa państwowego. Do jego zawarcia wymagane są określone warunki formalne, prawne oraz komplet dokumentów. Poniżej przedstawiamy szczegółowe wymagania i procedury, które obowiązują osoby planujące ślub cywilny w Polsce, w tym zasady dotyczące cudzoziemców i wyjątkowe sytuacje prawne^[1][2][6].

Czym jest ślub cywilny w świetle prawa?

Ślub cywilny to oficjalna ceremonia uznawana wyłącznie przez państwo. Stanowi on jedyną formę uzyskania prawnego statusu małżeństwa, niezależnie od wyznania czy przekonań religijnych narzeczonych. Pozostałe formy, takie jak ślub kościelny, nie pociągają za sobą skutków prawnych, jeśli zawarcie małżeństwa nie zostało uprzednio lub równolegle potwierdzone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego^[1].

Wymagania formalne dla narzeczonych

Kandydaci na małżonków muszą spełnić poniższe warunki:

• Obie osoby muszą być pełnoletnie (minimalnie 18 lat), natomiast w wyjątkowych sytuacjach sąd może zezwolić na zawarcie małżeństwa już od 16 roku życia^[1][2].
• Narzeczeni nie mogą pozostawać w innym związku małżeńskim, co uniemożliwia bigamię^[1][6].
• Niedozwolone są związki między bliskimi krewnymi w linii prostej oraz w linii bocznej do II stopnia oraz spowinowaconymi w linii prostej^[1][2].
• Zakaz obejmuje również osoby ze sobą spowinowacone (np. adopcja), chyba że sąd wyrazi zgodę na odstępstwo od tej przeszkody^[2].
• Osoby z chorobą psychiczną lub niedorozwojem umysłowym mogą zawrzeć małżeństwo jedynie za zgodą sądu. Całkowicie ubezwłasnowolnione osoby nie mają takiej możliwości^[2].

Wymagane dokumenty do ślubu cywilnego

Przy ubieganiu się o ślub cywilny w urzędzie należy złożyć:

• Ważne dowody osobiste lub paszporty przyszłych małżonków^[4][7].
• Odpisy skrócone aktów urodzenia obojga narzeczonych^[4].
• Dokument potwierdzający ustanie poprzedniego małżeństwa, jeśli którakolwiek osoba była wcześniej w związku małżeńskim (rozwód, akt zgonu byłego małżonka lub orzeczenie o unieważnieniu małżeństwa)^[4][7].
• W przypadku cudzoziemców — oryginał i tłumaczenie dokumentu potwierdzającego zdolność prawną do zawarcia małżeństwa zgodnie z prawem kraju pochodzenia^[2][6]. Sąd może zwolnić z tego obowiązku w wyjątkowych przypadkach^[6].

Procedura zawarcia ślubu cywilnego

Wniosek o zawarcie małżeństwa składa się osobiście w wybranym urzędzie stanu cywilnego (USC). Kierownik USC weryfikuje poprawność dokumentów i zdolność prawną narzeczonych, a po spełnieniu wymagań ustala datę ślubu. Sporządzenie aktu małżeństwa wiąże się z uiszczeniem opłaty skarbowej, której wysokość to standardowo 84 zł, jednak w niektórych przypadkach opłata może różnić się w zależności od gminy^[4][7].

Coraz popularniejszą opcją jest ślub cywilny poza urzędem, na przykład w plenerze. Taka ceremonia wymaga dodatkowego wniosku oraz opłaty około 1000 zł. Ostateczną decyzję o organizacji ślubu poza siedzibą USC podejmuje kierownik urzędu, który ma prawo odmówić, jeśli miejsce lub okoliczności nie spełniają wymogów powagi i bezpieczeństwa^[3].

Rola świadków podczas ślubu cywilnego

Obecność dwóch pełnoletnich świadków jest wymagana podczas ślubu cywilnego. Świadkowie muszą posiadać ważne dokumenty tożsamości oraz rozumieć język polski; w przeciwnym razie konieczna jest obecność tłumacza przysięgłego. Ich zadaniem jest potwierdzenie przebiegu ceremonii oraz tożsamości narzeczonych^[3].

Cudzoziemcy oraz szczególne przypadki

W przypadku gdy jednym z narzeczonych jest cudzoziemiec, wymagany jest dokument potwierdzający zdolność prawną do zawarcia małżeństwa zgodnie z przepisami kraju pochodzenia i jego przysięgłe tłumaczenie. Gdy uzyskanie takiego dokumentu jest niemożliwe, można zwrócić się do polskiego sądu z prośbą o zwolnienie z tego wymogu^[2][6]. Podobnie, sąd wyraża zgodę na ślub osób spowinowaconych lub w określonych przypadkach niepełnoletnich narzeczonych^[2].

Dodatkowo, jeśli narzeczony lub narzeczona są dotknięci chorobą psychiczną lub niedorozwojem umysłowym, zawarcie małżeństwa jest możliwe wyłącznie po uzyskaniu zgody sądu. Osoby całkowicie ubezwłasnowolnione nie mają prawa zawrzeć takiego związku^[2].

Znaczenie ślubu cywilnego i skutki prawne

Zawarcie ślubu cywilnego niesie za sobą identyczne skutki prawne, jakich oczekuje się od małżeństwa uznanego przez państwo. Dopiero ten akt uprawomocnia związek małżeński i pozwala korzystać z praw wynikających z kodeksu rodzinnego i opiekuńczego^[1][6]. Żadne inne formy ceremonii nie zastępują skutków ślubu cywilnego, a w każdym przypadku samo zarejestrowanie związku w USC jest niezbędnym warunkiem nabycia statusu małżonków według prawa polskiego.

Podsumowanie kroków do zawarcia ślubu cywilnego

• Ustalenie terminu i złożenie wniosku w wybranym urzędzie stanu cywilnego
• Przedłożenie wymaganych dokumentów
• Opłacenie opłaty skarbowej oraz (opcjonalnie) wniesienie dodatkowej opłaty przy ślubie poza urzędem
• Wyznaczenie dwóch świadków spełniających wymogi formalne
• Złożenie oświadczeń przed kierownikiem USC i podpisanie aktu małżeństwa

Źródła:

• [1] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-zawarcie-malzenstwa-cywilnego-w-polsce
• [2] https://powroty.gov.pl/en/-/slub-z-cudzoziemcem-w-polsce
• [3] https://wilkwronski.pl/slub-cywilny-wymagania-dokumenty-swiadkowie/
• [4] https://damianczarny.pl/jak-zorganizowac-slub-cywilny-krok-po-kroku/
• [6] https://www.gov.pl/web/gov/wez-slub-cywilny
• [7] https://artma-zaproszenia.pl/co-jest-potrzebne-do-slubu-cywilnego-dokumenty-oplaty-formalnosci/